🇮🇳🇵🇰 ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਣਾਅ: 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਦੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ

📰 ਕੀ ਹੋਇਆ?

22 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਜ ਦੇ ਪਹਲਗਾਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੈਸਰਨ ਵੈਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 26 ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਖਮੀ ਹੋਏ।

🧨 ਹਮਲੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ

ਇਹ ਹਮਲਾ "ਕਸ਼ਮੀਰ ਰੇਜ਼ਿਸਟੈਂਸ" ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਅਣਜਾਣ ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਅਧਾਰਤ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਦਾ ਸਾਥੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਆਤੰਕਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ। 

🇮🇳 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ

• ਇੰਡਸ ਵਾਟਰ ਟ੍ਰੀਟੀ ਦੀ ਮੁਅੱਤਲੀ: ਭਾਰਤ ਨੇ 1960 ਦੀ ਇੰਡਸ ਵਾਟਰ ਟ੍ਰੀਟੀ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

• ਵੀਜ਼ਾ ਅਤੇ ਦੂਤਾਵਾਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ: ਸਾਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਵੀਜ਼ਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਛੱਡਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੂਤਾਵਾਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ।

• Attari-Wagah ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਬੰਦਸ਼: ਭਾਰਤ ਨੇ Attari-Wagah ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 

  
  

  🇵🇰 ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ

  • ਸਿਮਲਾ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਮੁਅੱਤਲੀ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 1972 ਦੇ ਸਿਮਲਾ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

  • ਹਵਾਈ ਅਕਾਸ਼ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦੀ ਬੰਦਸ਼: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਡਾਣਾਂ ਲਈ ਆਪਣਾ ਹਵਾਈ ਅਕਾਸ਼ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੋ-ਪੱਖੀ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

  • ਵੀਜ਼ਾ ਰੱਦ ਅਤੇ ਦੂਤਾਵਾਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਵੀਜ਼ਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਦੂਤਾਵਾਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ।

    
    

    ⚠️ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਖਤਰੇ

    ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਹੋਰ ਉਕਸਾਵਾਂ ਨੂੰ "ਜੰਗ ਦਾ ਐਲਾਨ" ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

    
    

    ---

    🌍 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ

    ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਕੇ, ਚੀਨ, ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੰਯਮ ਬਰਤਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। 

    
    

    📜 ਸਿਮਲਾ ਸਮਝੌਤਾ (Simla Agreement) – 1972

    
    

    ➡️ ਕਦੋਂ?
    ਜੂਲਾਈ 1972 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹਿੰਮਤਾਂ ਦੀ 1971 ਦੀ ਜੰਗ (ਜਿਸ ’ਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣਿਆ ਸੀ) ਤੋਂ ਬਾਅਦ।

    
    

    ➡️ ਕਿਹੜੇ ਨੇਤਾ?

    • ਭਾਰਤ ਤੋਂ: ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ

    • ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ: ਜੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ

    
    

    ➡️ ਉਦੇਸ਼ ਕੀ ਸੀ?

    • ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਹਰ ਵਿਵਾਦ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰਨਗੇ।

    • ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿੱਧੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਤੀਸਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਦਖਲਅੰਦੀਜ਼ੀ ਤੋਂ, ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਈ।

    
    

    ➡️ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਦਰਭ
    ਹੁਣ ਜੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਮਤਲਬ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਲਾ ਰਾਸਤਾ ਛੱਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।

    ---

    
    

    💧 ਇੰਡਸ ਵਾਟਰ ਟ੍ਰੀਟੀ (Indus Waters Treaty) – 1960

    
    

    ➡️ ਕਦੋਂ?
    1960 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਜਲ ਵੰਡ ਲਈ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।

    
    

    ➡️ ਵਿਚੌਲਾ ਕੌਣ ਸੀ?
    ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।

    
    

    ➡️ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ 'ਚ?

    • ਭਾਰਤ ਨੂੰ: ਤਿੰਨ ਨਦੀਆਂ – ਸਤਲੁਜ, ਬਿਆਸ, ਰਵੀ

    • ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ: ਤਿੰਨ ਨਦੀਆਂ – ਇੰਡਸ, ਚਨਾਬ, ਝੇਲਮ
      ਇਹ ਵੰਡ ਇਹ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੋਈ ਕਿ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।

    
    

    ➡️ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਦਰਭ
    ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਹ ਟ੍ਰੀਟੀ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ — ਮਤਲਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਨਘਰਸ਼ੀਕ ਮੁੱਦਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

    ---

    ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ:

    📄 ਸਮਝੌਤਾ	ਮਤਲਬ	ਹੁਣ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ
    ਸਿਮਲਾ	ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਮਸਲੇ ਹੱਲ ਕਰਨੇ	ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤਾ
    ਇੰਡਸ ਵਾਟਰ	ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਵੰਡਣਾ	ਭਾਰਤ ਨੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤਾ